Franciszek Młudzik

Wspomnienie o Franciszku Młudziku

 

         Franciszek Młudzik, syn Marcina i Feliksy z Gniotów, urodził się 5.X.1892 roku w Solcu nad Wisłą, ,,w guberni radomskiej” (w powiecie dawniej iłżeckim, obecnie lipskim). Rodzice – małorolni chłopi (1,5 morgi ziemi) mieli czworo dzieci: 2 synów i dwie córki. Obaj synowie-Eugeniusz i Franciszek-zostali nauczycielami. Franciszek-wykształcenie elementarne uzyskał w Szkole Ćwiczeń przy Seminarium Nauczycielskim w Solcu; średnie -w Seminarium Nauczycielskim / 3 letnim / w Solcu, które ukończył w 1912 roku. Od 1 grudnia 1912 do 15 listopada 1913 roku pracował jako nauczyciel ludowy we wsi Dębno (gmina Lasocin) w powiecie opatowskim. 15 listopada 1913 roku powołany został jako poborowy do służby wojskowej w armii rosyjskiej. Po wybuchu I wojny światowej skierowany został ( 20 stycznia 1915) do I Moskiewskiej Szkoły Praporszczyków (chorążych); 23 kwietnia 1915 roku awansowany na chorążego i w dwa dni później skierowany do armii czynnej jako dowódca 5 Kompanii 322 soligalickiego pułku piechoty. Brał udział w walkach pod Hrubieszowem, a następnie pod Koprzywnicą (nad Bugiem), gdzie 23 lipca 1915 został ranny (i odznaczony Orderem Świętej Anny IV stopnia). Od 25 lipca do 20 sierpnia 1915 roku przebywał na leczeniu w Kijowie, w szpitalu cesarzowej Marii Teodorowny. Po powrocie na front -30 września 1915 roku w bitwie nad rzeką Serwecz (na zachód od Miru, w gub. mińskiej) został kontuzjowany i wzięty przez Niemców do niewoli. Do 1 maja 1918 roku przebywał w obozie jeńców wojennych w Obozie Oficerów Polaków w Neustadt (Sudharz). Dzięki staraniom własnym i brata Eugeniusza Młudzika (kierownika szkoły Ludowej w Połańcu) został przez ówczesne władze szkolne (Departament Oświaty Królestwa Polskiego) wyreklamowany z niewoli; 1 maja 1918 roku powrócił do domu i został mianowany przez Inspektora Szkolnego Okręgu Opatowskiego p. Jana Skowrońskiego na nauczyciela mianowanego 4-klasowej Szkoły Męskiej w Opatowie (uposażenie jego wynosiło 1480 koron rocznie, płatne w ratach miesięcznych z góry: 500 koron płacy podstawowej plus 180 koron na mieszkanie). Od 1 września 1918 roku został na własną prośbę przeniesiony na nauczyciela I-klasowej Szkoły Publicznej w Piórkowie. 29 października 1918 roku zawarł ślub z Krystyną Anna Derlikowską, lat 23, (córką Józefa i Ludwiki z Daniszewskich), nauczycielką Szkoły Ludowej w Dębnie, Gm. Lasocin. Z tego małżeństwa miał czterech synów: Mieczysława- ur. 15.09.1919r., Zbigniewa- ur.29.01.1922r., Tadeusza- ur.12.10.1925r. oraz Witolda Henryka- ur. 6.02.1927r. Od 20 lipca 1920 roku do 1 stycznia 1921 roku służył jako ochotnik w Wojsku Polskim, w stopniu podporucznika. Po 4-tygodniowym kursie oficerskim w Bydgoszczy skierowany został do 39 Pułku Strzelców Lwowskich, gdzie pełnił funkcję dowódcy 4 kompanii. 1 stycznia 1931 roku został przeniesiony do rezerwy i wrócił do pracy nauczycielskiej w Piórkowie. Z dniem 27 grudnia 1921 roku awansowany został do stopnia porucznika rezerwy WP. 1-klasowa Publiczna Szkoła Podstawowa w Piórkowie przemianowana została 1 września 1923 roku na 2-klasową, a 1 lipca 1936 roku na 3-klasową. Przez cały czas do wybuchu wojny we wrześniu 1939 roku Franciszek Młudzik pełnił obowiązki jej kierownika. W latach 1920 i 1921 ukończył kurs humanistyczny w Opatowie; w latach 1923 i 1924- początkowy i końcowy wakacyjny kurs rysunków i robót ręcznych w Opatowie, a 1923 roku- wakacyjny kurs programowo - ustrojowy dla nauczycieli szkół powszechnych w Ostrowcu Św. Poza pracą nauczycielską, udzielał się społecznie w miejscowym środowisku. Pracował społecznie w Kasie Stewczyka ( w charakterze prezesa zarządu i rachmistrza), w Ochotniczej Straży Pożarnej, w Kole Towarzystwa Popierania Budowy Publicznych Szkół Powszechnych. Współpracował czynnie z miejscowym Kołem Młodzieży Wiejskiej ,,Wici”. Był czynnym działaczem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Po rozpoczęciu przez synów nauki w szkole średniej starał się kilkakrotnie o przeniesienie do Kielc, Ostrowca Św. lub Sandomierza, starania te spotykały się zawsze z odmową. 30 sierpnia 1939 roku jako porucznik rezerwy ze specjalnością dowódcy plutonu CKM-ów otrzymał kartę mobilizacyjną do 4 pp. Legionów. Wycofując się wraz z innymi żołnierzami pod naporem hitlerowskim na wschód – przesłał okazyjnie z Iwanisk szablę, która okazała się niepotrzebna oraz list pożegnalny do rodziny, przewidując dłuższą rozłąkę. Namawiano go tam, aby wobec rysującego się widma klęski wrócił do domu – odrzucił samą myśl o tym (,,dezerterem nigdy nie byłem i nie będę”- powiedział swojemu rozmówcy ). Po wkroczeniu wojsk radzieckich do Polski został internowany ( dwóch jego uczniów szkolnych- Józef Gałęziowski i Józef Olech  z Piórkowa, a także Ludwig Sitarski z Piotrowa spotkali się z nim w obozie jenieckim w Podwołoczyskach). Przebywał w obozach dla internowanych oficerów polskich- początkowo w Starobielsku, a następnie w Kozielsku koło Smoleńska, skąd przesłał do rodziny trzy listy (ostatni w pierwszych dniach kwietnia 1940 roku). Z Kozielska wywieziony został wraz z grupą 92 osób pomiędzy 5 a 9 kwietnia 1940 roku. Zginął w Katyniu.

 

Otrzymał odznaczenia:

Order Św. Anny IV stopnia (rosyjski, za wojnę 1915 roku).

Medal za wojnę 1918-1921.

Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości.

Krzyż Wojenny Virtuti Militari (pośmiertnie)

11 listopada 1976 roku prezydent RP na obczyźnie Stanisław Ostrowski nadał żołnierzom polskim zgładzonym w Katyniu, Ostaszkowie i Miednoje Order Wojenny Virtuti Militari. Dotyczy to również śp. por. Franciszka Młudzika.

 

Bibliografia :

  1. Materiały źródłowe z prywatnych zbiorów Pana Mieczysława Młudzika, syna Franciszka Młudzika - życiorys pisany własnoręcznie przez Franciszka Młudzika-przepisany przez E.Szczykutowicz, fotografie.

  2. J.Tucholski : Mord w Katyniu-Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk- lista ofiar, Warszawa 1991, s.172.

  3. J.Kaczor : Wspomnienia ludowego starosty. Warszawa 1961.

  4. M.Młudzik : Wojenne losy. Warszawa 1988.

  5. Ksero tajnego dokumentu NKWD ZSRR w którym w poz. 17 widnieje  nazwisko Franciszka Młodzika, skierowanego z obozu jeńców wojennych w Kozielsku prawdopodobnie do Katynia na stracenie.

 

Opracował : Edward Szczykutowicz

Piórków 2005

Franciszek Młudzik po wyjściu z obozu jeńców rosyjskich w Niemczech

 Młudzik

 

Franciszek Młudzik w 1935 roku jako porucznik rezerwy IV pułku piechoty legionów polskich

 Młudzik2

 

Uczniowie i uczennice Podstawowej Szkoły Powszechnej w Piórkowie w 1930 roku. W środku, od prawej:                                       Franciszek Młudzik(kierownik szkoły), ks.Wojciech Kacperski(katecheta), Wanda Przywarzanka(nauczycielka).

 

Młudzik5

 

 Tablica pamiątkowa poświęcona Franciszkowi Młudzikowi na ścianie kościoła Św. Karola Boromeusza na Powązkach w Warszawie

 

Młudzik3